- Jahrgang 62 (2019)
- Vol. 62 (2019)
- >
- Ausgabe 1
- Nr. 1
- >
- Seiten 27 - 34
- pp. 27 - 34
On TTR : bIrlA : KTI : TWKIDm in the 6th Line on the East Side of the Šine-Usu Inscription
Seiten 27 - 34
DOI https://doi.org/10.13173/CAJ/2019/1/5
The Šine-Usu Inscription is the most voluminous one with 50 lines among the
Uighur inscriptions. It was erected in 759 in honour of Moyun Čor (磨延啜
parts of the Šine-Usu Inscription are now well understood. However, ↾
TWKIDm
interpreted by the researchers. The sentence in question can be read as
struck (them)”.
關於磨延啜碑東面第六行“TTR : bIrlA : KTI : TWKIDm”
由50行碑文内容構成的磨延啜碑是現存篇幅最長的回紇碑銘。㸱是爲紀念回紇 汗國第二任可汗磨延啜於公元759年鎸刻完成的。目前,磨延啜碑的大部分内
容已被釋讀完畢,但對於東面第六行“TTR : bIrlA : KTI : TWKIDm”?“↾
KTI”的分析一直存在争議。問題就在於這個句子可以被釋讀爲“tatar birlä qatï
toqïdïm”,即“與塔塔兒人混戰,我(=我們)攻擊了(他們)”。
1 Ajdarov, Gubajdulla (1971): Jazyk orxonskix pamjatnikov drevnetjurkskoj pis' mennosti VIII veka / Язык орхонских памятников древнетюркской письменности VIII века. Alma-Ata.
2 Aydιn, Erhan (2007): Şine Usu Yazιtι [Šine Usu Inscription]. (KaraM Yayιnlarι: 19, Dilbilim Kitaplιğι: 3). Çorum.
3 Aydιn, Erhan (2011): Uygur Kağanlιğι Yazιtlarι [Inscriptions of the Uighur Kaghanate]. (Kömen Yayιnlarι 74). Konya.
4 Bazin, Louis (1991): Les systěmes chronologiques dans le monde turc ancien. (Bibliotheca orientalis Hungarica 34) Paris, Budapest.
5 Berta, Árpád (2004): Szavaimat jól halljátok…, A Türk és Ujgur rovásírásos emlékek kritikai kiadása [Listen to my words well … Critical edition of the Türk and Uighur runic monuments]. Szeged.
6 Berta, Árpád (2010): Sözlerimi İyi Dinleyin…, Türk ve Uygur Runik Yazιtlarιnιn Karşιlaştιrmalι Yayιnι [Listen to my words well …. Comparative Publication of Türk and Uighur runic Inscriptions]. Translated by Emine Yιlmaz. (Türk Dil Kurumu Yayιnlarι: 1008) Ankara.
7 Clauson, Sir Gerard (1972): An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford.
8 Dankoff, Robert & James Kelly (1982): Maḥmūd al-Kāšγarī: Compendium of the Turkic Dialects (Dīwān Luγāt at-Turk), Part I. Cambridge/Mass.
9 Erdal, Marcel (1991): Old Turkic Word Formation: A Functional Approach to the Lexicon I-II. (Turcologica 7) Wiesbaden.
10 Gabain, Annemarie von (1959): Türkische Turfantexte X: das Avadāna des Dämons Āṭavaka. Bearbeitet von Tadeusz Kowalski. Berlin.
11 Golden, Peter B. (1998): “The Turkic Peoples: A Historical Sketch”. In: The Turkic Languages, eds. Lars Johanson & Éva Á. Csató. London, New York. 16–29.
12 Jeong, Jaehun 정재훈 (2005): Wigurű Yumokjeguksa [History of the Uighur nomadic empire 744–840]. (Sŏnam Dongyang Haksul Chongsŏ 31 / 서남동양학술총서 31). Seoul.
13 Malov, Sergej Jefimovič (1959): Pamjatniki drevnetjurkskoj pis'mennosti Mongolii i Kirgizii / Памятник древнетюркской письменности в Монголии и Киргизии. Moskva, Leningrad.
14 Mert, Osman (2009): Ötüken Uygur Dönemi Yazιtlarιndan Tes — Tariat — Şine Us [Tes – Tariat – Šine Us from the Ötükän Uighur Period Inscriptions]. Ankara.
15 Moriyasu, Takao 森安孝夫 (1999): “Site and Inscription of Šine-Usu / シネウス遺蹟·碑文”. In: Provisional Report of Researches on Historical Sites and Inscriptions in Mongolia from 1996 to 1998 / モンゴル国現存遺蹟·碑文調査硏究報告, eds. Takao Moriyasu & Ayudai Ochir オチル (Society of Central Eurasian Studies / 中央ユーラシア学硏究会). Osaka. 177–195.
16 Moriyasu, Takao 森安孝, Kosetsu Suzuki 鈴木宏節, Shigeo Saito 齊藤茂雄, Takeshi Tamura 田村健 & Yudong Bai 白玉冬 (2009): “Šine-Usu Inscription from the Uighur Period in Mongolia: Revised Text, Translation and Commentaries / シネウス碑文訳注”, Studies on the Inner Asian Languages / 内陸アジア言語の研究 24: 1–92.
17 Nadeljajev, V. M., D. M. Nasilov, E. R. Tenišev & A. M. Ščerbak (eds.) (1969): Drevnetjurkskij slovar' / Древнетюркский словарь. Leningrad.
18 Orkun, Hüseyin Namιk (1936): Eski Türk Yazιtlarι I [Old Turkic Inscriptions I]. İstanbul.
19 Orkun, Hüseyin Namιk (1941): Eski Türk Yazιtlarι IV [Old Turkic Inscriptions IV]. İstanbul.
20 Ölmez, Mehmet (2012): Orhon-Uygur Hanlιğι Dönemi Moğolistan'daki Eski Türk Yazιtlarι, Metin-Çeviri-Sözlük [Old Turkic Inscriptions in Mongolia from the Orkhon-Uighur Khanate Period, Text-Translation-Glossary]. Ankara.
21 Pulleyblank, Edwin G. (1991): Lexicon of Reconstructed Pronunciation in Early Middle Chinese, Late Middle Chinese, and Early Mandarin. Vancouver.
22 Ramstedt, Gustaf John (1913): “Zwei uigurische Runeninschriften in der Nord-Mongolei”. Journal de la Société Finno-Ougrienne 30 (3): 1–63.
23 Róna-Tas, András (1998): “Turkic Writing Systems”. In: Lars Johanson & Éva Á. Csató (eds): The Turkic Languages. London, New York. 126–137.
24 Şirin, Hatice (2016): Eski Türk yazιtlarι söz varlιğι incelemesi [Vocabulary analysis of Old Turkic inscriptions]. (Türk Dil Kurumu Yayιnlarι: 1181). Ankara [↠ Hatice Şirin User]
25 Tekin, Talat (1997): Tarih Boyunca Türkçenin Yazιmι [Turkic Writing throughout History]. (Türk Dilleri Araştιrmalarι Dizisi: 19) Ankara.
26 Tekin, Talat (2000): Orhon Türkçesi Grameri [A Grammar of Orkhon Turkic]. (Türk Dilleri Araştιrmalarι Dizisi: 9) Ankara.
27 Tekin, Talat & Mehmet Ölmez (1999): Türk Dilleri – Giriş – [Turkic Languages – Introduction –]. İstanbul.
28 User, Hatice Şirin (2009): Köktürk ve Ötüken Uygur Kağanlιğι Yazιtlarι [Inscriptions of the Köktürk and Ötükän Uighur Kaghanates]. (Kömen Yayιnlarι: 32, Türk Dili Dizisi: 1) Konya. [↠ Hatice Şirin]
29 Wilkens, Jens (2007a): Das Buch von der Sündentilgung: Edition des alttürkisch-buddhistischen Kšanti Kιlguluk Nom Bitig, Teil 1. (Berliner Turfantexte XXV, 1) Turnhout.
30 Wilkens, Jens (2007b): Das Buch von der Sündentilgung: Edition des alttürkisch-buddhistischen Kšanti Kιlguluk Nom Bitig, Teil 2. (Berliner Turfantexte XXV, 2) Turnhout.